In de baai van Helsinki liggen honderden eilanden in een zwerm rondom het stadscentrum. Door de uitbreiding met woonwijken op die eilanden worden de rotsachtige oevers, de bossen en de zeegezichten meer en meer deel van het stadslandschap. Wegen, bruggen, en openbaar vervoerverbindingen zijn nodig om van dat eilandenrijk een samenhangende blauwe stad van de toekomst te maken.
Het ontwerp voor de Kruunusillat brug dat architectenbureau ZJA leverde gaat uit van de bijzondere natuurlijke en landschappelijke kwaliteiten van de omgeving. Het eiland Kruunuvuorenrantaa heeft een verbinding nodig met het centrum, ertussen ligt het recreatieve eiland Korkeasaari, met een bosrijk en afwisselend landschap waar ook de grote dierentuin te vinden is. Langs die route, slingerend over het water, scherend langs het dierentuin-eiland ligt de beste verbinding met de nieuwe buitenwijk, en het mooist zou het zijn als de brug opging in het landschap: een elegante, vloeiende en horizontale toevoeging aan de beleving van de baai.
De brug maakt een twee en een halve kilometer flauwe s-bocht, die aan de ruggengraat van een slang doet denken. Vanuit het stadscentrum leidt een brede baan voetgangers, fietsers en een lightrail naar het eiland met de dierentuin. Maar de brug verstoort de oever niet. Er is een met de oever meebuigend een kunstmatig eiland bedacht, waarop de overstap (per lift en trap) naar het eiland gemaakt kan worden. Daarna vouwt het geraamte van de brug zich uit en splitst zich in twee niveaus. In een stemvork-vorm takken de paden voor voetgangers en fietsers af en komen weer samen op het bovendek. In de buikholte eronder, omgeven door naar botten verwijzende organische structuren, rijdt de tram.
Aan de oever van Kruunuvuorenrantaa is rond de aanlanding van de brug een pleinachtige omgeving met drijvende platforms, trappen en wandelpaden gedacht om de actieve verbinding met het water te maken. De brug brengt de voetgangers, passagiers en fietsers in een korte, snelle beweging in een afwisselend stadslandschap met een kleine haven en een wandelgebied tussen woonblokken, winkels en kantoren.
Het ontwerp voor deze slanke en transparante betonnen brug is alleen mogelijk dankzij het gebruik van beton met ultra hoge dichtheid, dat sterker en bestendiger is dan regulier beton. Om niet alleen het landschap, maar ook het onderwaterleven te ontzien, zijn er uitsparingen in en rondom de pijlers van de brug, als visschuilplaatsen en om ruimte te bieden voor schelpen en waterplanten zodat de brug een rijk bodemleven en dus de visstand stimuleert. De brug werkt als een kunstmatig rif.
In het midden van de brug is een verblijfsruimte gedacht, met een bank en een houten windscherm waarin een zogenaamde Windcel is aangebracht. Een systeem met lamellen dat dankzij de wind energie opwekt voor de spaarzame verlichting die de brug nodig heeft. Dit is een unieke plek om op een mooie dag even halt te houden en uit te kijken over zee de bosrijke eilanden, de rotsige oevers en het silhouet van Helsinki. De brug is niet alleen een nuttige verbinding, het is een instrument om de baai, de manieren om water en oevers te gebruiken, het weer en het landschap op een nieuwe manier te beleven. Een brug waarop fietsers, wandelaars en hardlopers zich op verheugen, door het gevoel en het uitzicht die hij biedt.
Architect: ZJA
Opdrachtgever: Gemeente Helsinki
Landschapsarchitect: OKRA Landschapsarchitecten
Ecoloog: Marnix de Vriend
Constructeurs: Knippers & Helbig, SMEDI
Internationale prijsvraag 2011
Project: #0673
