Vergroening langs de snelweg
27.03.2023
Snelwegen. Door heel Europa worden deze mobiliteitsnetwerken steeds verder uitgerold en geïntensiveerd. Niet zonder kritiek. De aderen van asfalt hebben stad en landschap vaak genadeloos doorsneden. De huidige aanpassingen van het wegennet brengen ook kansen met zich mee. Voor de natuur en het herstellen van oude of juist het maken van nieuwe verbindingen. Een verzachting van de harde infrastructuur, door een zorgvuldige inpassing, met alle oog voor de omgeving en een optimale aandacht voor een duurzame toekomst.
Reinald Top (architect/partner architectenbureau ZJA): “Niet iedereen die over de snelweg raast, beseft dat architecten ook snelwegen ontwerpen. ZJA draagt niet alleen bij aan een betere verbindingen, maar ook aan het ruimte maken voor groen, biodiversiteit en (ecologische) verbindingen. En daarin blijven we ons steeds vernieuwen.”
Paradijs voor de bijen
“Niet horen, niet zien, niet ruiken”, was het motto voor het tracé-besluit van de A4 Delft – Schiedam. De snelweg doorsnijdt sinds 2015 het natuur- en poldergebied van Midden-Delfland, en is deels in een tunnel en deels verdiept uitgevoerd. In de bermen tussen Delft en Schiedam is biologisch bloemenzaad uitgestrooid, waardoor zij uitgroeiden tot een waar bijenparadijs. De eerste ‘Honey Highway’ van Europa is een initiatief van imker Deborah Post en in samenwerking met onder meer ZJA en BoschSlabbers Landschapsarchitecten ontworpen.
Proefopstelling Bioblocks
Zuidasdok is een van de grootste infrastructuurprojecten van Nederland. Groen is de drager van het hele ontwerp van ZJA, Team V en BoschSlabbers. Bij knooppunt De Nieuwe Meer is nu een proefopstelling gemaakt met zogenaamde BioBlocks. Een product van geperste plantenresten, waar groen op kan groeien, en met ruimte voor vogels en insecten. Het plan is om deze duurzame wanden op plekken tussen knooppunt De Nieuwe Meer en knooppunt Amstel toe te passen, als onderdeel van de A10 Zuid.
Begroeide waterdichte wanden
De N206 ir. G. Tjalmaweg tussen Leiden en Katwijk wordt vernieuwd en tot onder grondwaterniveau verdiept aangelegd. Een mix aan planten zal de waterdichte wanden begroeien. Begin dit jaar zijn de eerste van de 38.000 klim- en hangplanten aangeplant. De wanden van de twee kilometer lange, verdiepte weg zullen daarmee een natuurlijke groene uitstraling krijgen, en de biodiversiteit bevorderen. Naar verwachting gaat de nieuwe weg dit voorjaar open. Ook hier werkte ZJA samen met BoschSlabbers aan het ontwerp.
Groene ademruimte naast de weg
Niet alleen in Amsterdam, maar ook in Antwerpen en Brussel werkt ZJA aan de vernieuwing van de ringwegen rond de stad. In Brussel wordt, om de doorstroming te bevorderen, de noordelijke Ring heraangelegd. Hiervoor maakten wij, als onderdeel van studiebureau MoVeRo, een studie naar compacte knooppunten. De aanleg van een netwerk van fietssnelwegen langs de ring, met volop groene bermen en taluds, vormt een tweede belangrijk deel van onze opgave ‘Werken aan de Ring’.
Wiebe Strick (projectarchitect ZJA): “Werken aan de ring is een complexe opgave. Vanuit onze expertise werken we aan een toekomstbestendig, duurzaam en klimaatrobuuste oplossing. Waar de uitbreiding van een wegennet vaak ten koste gaat van groen, maken we door de heraanleg met compacte verkeersknopen juist meer ruimte voor groen. Verbetering van mobiliteit én leefbaarheid betekent hier dan ook letterlijk ruimte maken voor mens, dier en natuur.”
In het kader van de zogeheten Oosterweelverbinding bij Antwerpen, wordt met de aanleg van de Scheldetunnel de ring gesloten, en door overkappingen en ondertunnelingen op de Rechteroever (groene) ademruimte gecreëerd op en naast de weg. Naast de inpassing en het ontwerp van de ringweg ontwerpt ZJA ook de voetgangers- en fietsverbindingen, die overal de (groene) kwaliteit van die inpassing vergroten.
Studiebureau MoVeRo bestaat uit: Sweco, Arcadis, ZJA, Frank van Hulle, Cluster en Mint
