Vrijheidsmuseum, Groesbeek

Shaded Dome

Om in korte tijd, tegen redelijke kosten het museum uit te breiden naar 3000 vierkante meter en dat te doen in de vorm van een herkenbare blikvanger, was een uitzonderlijk gebouw nodig. Shaded Dome Technologies, waarin Royal HaskoningDHV, Polyned en architectenbureau ZJA samenwerken, kreeg die opdracht.

Innovatief bouwconcept

De Shaded Dome is een innovatief bouwconcept, waarin een stalen netwerk van kabels, een blaashal en een van hi tech textiel gemaakte overkapping een extreem flexibele bouwvorm mogelijk maken. Een vrije overspanning, zoals in Groesbeek, van 60 meter is geen enkel probleem. De indeling van de ruimte daarbinnen, met receptie, restaurant, bioscoopzaal en herdenkingsruimte is dus vrij en te veranderen. In termen van kosten en duurzaamheid is het zowel bij de bouw als in het gebruik een zeer efficiënt gebouw.

De vorm van de in Groesbeek Shaded Dome is die van een gerekte koepel van licht textiel, verwijzend naar de parachutes die de lucht vulden tijdens Market Garden. Bovendien bewaart die vorm een echo van de koepel van Croonen. Het gebouw, gesitueerd op een afgevlakte heuvel, is naar de vallei toe lichtjes opgetild en uitgesneden. Kantoren en depot zijn ondergronds gebouwd en door deze ingrepen biedt het restaurant zicht op de vallei vanwaar ooit de geallieerde divisies naar Duitsland vertrokken.

Onderdeel van het landschap

De licht gekantelde Dome is, vanaf de weg gezien, wat achter op het plateau gepland, om een parkeergelegenheid te bieden en plaats te laten voor evenementen in de buitenlucht. Bovendien kan zo ook nog ruimte en groen gelaten worden tussen het museum en het Canadese ereveld.

De Dome heeft een uitgesproken en herkenbare vorm, en ligt op een helling, maar de herinnering aan de oude koepel, de vloeiende vorm en de huid, die associaties oproept met de parachutes van de bevrijders, maken dat hij zich voegt in dit glooiende landschap met slingerende wegen en groene vergezichten.

Galerij

De bevrijding van Nederland

Het Westen van het land stond nog een gruwelijke Hongerwinter te wachten, maar met de Slag om Arnhem in september 1944 is de eerste grote stap gezet naar de bevrijding van Nederland in mei 1945. De Operatie Market Garden en het Rijnland-Offensief die dat bewerkstelligden en onderdeel uitmaakten van het laatste hoofdstuk in de overwinning op Nazi Duitsland vonden plaats in en om Groesbeek.

Exposities en educatie

Het Vrijheidsmuseum (voorheen het Nationaal Bevrijdingsmuseum 1944-1945) besteed hier sinds 1987 aandacht aan door exposities, educatieve programma’s en evenementen die belangrijke episode in de Nederlandse geschiedenis.

De oude gebouwen, nog afkomstig van het werkeiland Neeltje Jans en de karakteristieke stekelige koepel naar ontwerp van Antoon Croonen waren aan vervanging toe, om plaats te maken voor nieuwbouw die een nieuwe periode inluidt voor het Vrijheidsmuseum. Niet alleen om in bruikbare oppervlakte uit te breiden, maar ook om onderdak te bieden aan een nieuw programma.

De groeiende stroom bezoekers bestaat uit Nederlandse schoolklassen en gezinnen, maar ook steeds meer buitenlandse toeristen, vaak in georganiseerd verband, uit het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten, maar ook uit Duitsland, weten Groesbeek te vinden. Daarom plaats het Vrijheidsmuseum zijn presentaties van de geschiedenis meer in een internationale, Europese context en de bevrijding van Nederland vertellen als het verhaal over een strijd die een nog altijd actuele inzet heeft: vrijheid, democratie en mensenrechten.