In Zweden, op het eiland Märson en aan de oevers van het Mälaren meer waar het in gelegen is, heerst een iets warmer lokaal klimaat dan in de omringende landstreek. In een enigszins heuvelachtig landschap wisselen weiden, akkers en loof- en naaldbossen elkaar af. De oevers van het meer hebben veel inhammen en kleine schiereilandjes met een rijk planten- en dierenleven.
Snelweg 55 loopt van Norrköping naar Uppsala en dagelijks rijden er meer dan vijf duizend auto’s over de oude brug, gebouwd in 1953, die het eiland Märson met de noordkust van het meer verbindt. De brug, met een hoogte van zes meter, moet vaak open voor de twee duizend vrachtschepen en acht duizend pleziervaartuigen die er jaarlijks passeren. De Zweedse overheid deed onderzoek naar de beste vervanging van de oude Hjulsta-brug. Een tunnel bleek te duur, een veerpont te onpraktisch en de vraag lag voor welk type brug en welke exacte locatie in technisch, economisch, ecologisch en esthetisch opzicht de beste was.
Architectenbureau ZJA maakt, samen met Bosch Slabbers Landscape + Urban Design(landschapsarchitecten) en IV Consult (constructie adviesbureau) deel uit van het Nederlandse team dat samenwerkt met de Zweedse overheid om de nieuwe brug te ontwerpen en te realiseren. Zoiets gaat in Zweden anders dan in Nederland. Het belangrijkste verschil is dat, in plaats van te beginnen met een masterplan en een lijst van eisen, de Zweden veel open laten in het begin. Architecten, landschapsarchitecten, constructeurs (het Finse VR Infrapro), maar ook milieudeskundigen (het Zweedse bureau Calluna) nemen onder regie van het Zweedse ministerie deel aan het proces waarin onderzocht wordt hoe de opdracht voor het ontwerp voor de brug precies moet luiden. Aan dit voorbereidende traject doen niet alleen de bouw-professionals mee maar ook vertegenwoordigers van de scheepvaart, militairen die met hun zware voertuigen de brug gebruiken, omwonenden, gemeenten, fietsersorganisaties, de brandweer, boeren en vissers.
Vier heel verschillende opties werden onderzocht. Een veertig meter hoge, niet te openen brug, die heel dominant in het landschap is, maar de scheepvaart alle ruimte geeft. Een lagere brug die open kan maar hoog genoeg is de pleziervaart ongeopend te laten passeren. Een lage, te openen brug en tenslotte de optie om de bestaande brug op te knappen., door alleen het te openen deel te vervangen. Verschillende wijzen de brug te openen en verschillende trajecten werden als varianten uitgewerkt. Een andere locatie geeft meer of minder impact op het landschap, de bewoners en de natuur. Uiteindelijk, na bespreking van het rapport met de vier varianten maakt het ministerie een goed beredeneerde keuze. Dan pas, met dit zeer verfijnde en rijke onderzoek en lijst van vereisten, kan de ontwerpfase beginnen.
Architect: ZJA
Klant: Trafikverket
Opdrachtgever: VR infrapro AB
Landschapsarchitect: Bosch Slabbers Landscape + Urban Design
Adviesbureau constructie: IV Consult
Jaar: 2017 - heden
Project: #1029
