De Pijp in Amsterdam werd gebouwd in de laatste decennia van de negentiende eeuw en is dus niet ontworpen rekening te houden met de grote aanwezigheid van auto’s in de stad. In de jaren zestig en zeventig stonden zelfs de stoepen in de smalle straten vol met auto’s. De gemeente moest twee tegenstrijdige wensen honoreren. De bewoners wilden niet van hun auto af, maar wel in een leefbare buurt wonen waar je kon buiten spelen en ongehinderd wandelen.
Eenrichtingsverkeer, nieuwe dure parkeervoorzieningen en strenge handhaving verbeterden de situatie enigszins. Maar aanzienlijk autoluwer wordt De Pijp met de aanleg van de door architectenbureau ZJA ontworpen nieuwe Albert Cuypgarage onder het water van de Boerenwetering tussen de Ruysdaelkade en de Hobbemakade. Er is al vaker over gefantaseerd, maar dit is de eerste parkeergarage die gebouwd is onder het water van een Amsterdamse gracht.
Lang en smal
Zestig van de 600 parkeerplaatsen in de ondergrondse parkeergarage zijn bestemd voor bezoekers van de buurt, de rest is bedoeld voor vergunninghouders in de Albert Cuypbuurt. Omdat een flink aantal parkeerplekken in de buurt verdwijnen is er daar meer ruimte voor groen, pleintjes en speelplekken. Bovendien is er een fietsenstalling in de garage voor 60 fietsen. Voor voetgangers, fietsers en spelende kinderen gaat de buurt er flink op vooruit.
Om zoveel voertuigen kwijt te kunnen zijn twee parkeerlagen nodig over een lengte van 260 meter. In die smalle en lange ruimte is het van groot belang dat de toegang voor auto’s makkelijk en overzichtelijk is. Daarvoor zorgen de lange hellingbanen helemaal tegen de buitenkant. Om de ruimte zo efficiënt mogelijk te gebruiken staan de wagens onder een hoek van 70 graden, en zijn ook de ovalen kolommen in een elfde hoek geplaatst. Wie lopend of rijdend passeert ervaart een levendig ritmisch visueel effect.
Dat wordt nog eens ondersteund door de kobaltblauwe belijning en de biezen op de kolommen, die helder en duidelijk zijn om je te oriënteren. De plafonds zijn egaal omdat bijna alle leidingen en kabels zijn weggewerkt, wat een rustig en transparant beeld geeft. Er zijn geen schemerige hoeken of onduidelijke holtes in de garage. Door de glazen huisjes op de trappenhuizen en de lange hellingbanen komt er veel daglicht binnen, wat altijd een veilig en prettig gevoel geeft.
Vanaf de straat
Het idee achter het ontwerp van ZJA is om de garage zo veel mogelijk te laten opgaan in het bestaande stadslandschap. De installaties zijn weggewerkt en de hellingbanen zijn zonder opvallende verhogingen ingepast in de bestaande kade. Simpel en veilig is het motto, en visueel zo onopvallend mogelijk, om de kwaliteit van de openbare ruimte, die vooral voor voetgangers en fietsers is ingericht, optimaal te laten. De toegangen en de liften zijn zo transparant mogelijk gemaakt en bescheiden van omvang. Omdat het parkeersysteem onthoudt welke kenteken op welke parkeerplaats staat heet dit een slimme parkeergarage. Maar de werkelijke slimheid schuilt er natuurlijk in dat er geen vierkante meter stad is opgeofferd aan het onderbrengen van 600 auto’s, zodat de bewoners en bezoekers van de Pijp genieten van meer ruimte, meer groen en rust.
Awards
Winnaar: Betonprijs 2019, Juryprijs Architizer A+Awards 2019, Award of Excellence voor Architectural Achievement 2019 en onderscheiden met een ESPA Gold Award in 2018.
Nominatie: WAN Transport Award 2019
Architect: ZJA
Klant: Stadsdeel Zuid, Gemeente Amsterdam
Opdrachtgever ZJA: Max Bögl Nederlands B.V.
Onderaannemers Max Bögl: Volker Staal en Funderingen, ABT, Beens Groep , De Vries & van de Wiel, Proton Bau, DCN, Van Velzen, Van Dorp Installaties, Van Haastere B.V.
Hoofdconstructeur: Van Rossum
Geotechnisch advies: CRUX
Jaar: 2018
Foto's: Jeroen Musch en Thomas Schlijper
Project: #754
De uitbreiding en renovatie van Station Zuid geeft de ontwikkeling van Zuid-As als nieuw stadsdeel een grote impuls. Het open, getrapte…
Even ten westen van het Centraal Station ontstaat een nieuw stuk Amsterdam. De middelste van de drie Houthavens wordt een woonwijk en het…
Zowel wervend als integer is het in meerdere opzichten een aanwinst voor de Belgische kust: evenementengebouw Silt Middelkerke. Met veel…
De ambitie voor het gebied rond Zuidas in Amsterdam was, zoals het echte stadsuitbreidingen betaamt, een gooi naar het hoogste: vanuit een…
